Historia ochrony tatrzańskiej przyrody

Zwiększająca się na początku XIX wieku eksploatacja rud metali i ich przetwórstwo, a także zwiększenie wypasów owiec i wyrębu lasów oraz kłusownictwo spowodowały podjęcie kroków zmierzających do ochrony przyrody w Tatrach.

W 1868 roku wydano ustawę galicyjskiego sejmu krajowego o ochronie kozic i świstaków, a w 1887 roku powstało Towarzystwo Ochrony Tatr Polskich mające na celu zebranie funduszu na wykup Tatr z rąk prywatnych. W 1889 r. Władysław Zamoyski wykupił dobra zakopiańskie i podarował je narodowi.

W 1925 roku w ramach Towarzystwa Tatrzańskiego powstała Sekcja Ochrony Tatr. Pierwszy konkretny projekt utworzenia w Tatrach parku narodowego ogłosił w 1923 r. profesor Stanisław Sokołowski. Rok później miedzy Czechosłowacja a Polską uznano potrzebę utworzenia pogranicznych terenów chronionych w Tatrach, a rozwinięto tę myśl w 1925 r. na konferencji polsko-czechosłowackiej w Krakowie.
Przed wybuchem drugiej wojny światowej wydano rozporządzenie o utworzeniu Parku Przyrody, obejmujące prawie wyłącznie państwowe obszary leśne w Tatrach. Tatrzański Park Narodowy powołano do życia z dniem 1 stycznia 1955 roku. Obejmuje on obszar ok. 22 000 ha. Na czele TPN stoi dyrektor Parku, a jego organem doradczym jest rada TPN. Dyrektora powołuje Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

Po południowej stronie Tatr park narodowy (TANAP) powołano w 1949 roku, a więc kilka lat szybciej od TPN. Całość Tatr Bielskich, Wysokich i część Zachodnich stanowi właściwy obszar TANAP, pozostałą część Tatr Zachodnich aż po Orawice i południowe podnóże pod Spiską Białą tworzy tzw. Pasmo ochronne. Obszar Słowackiego Parku wynosi ok. 50 000 ha. Na czele stoi dyrektor. W latach 60 powstała stacja naukowa, która prowadzi własne badania.